ING'nin Türkiye ekonomisine yönelik yayımladığı değerlendirme raporuna göre, kısıtlayıcı para politikalarına rağmen iç talepte belirgin bir toparlanma gözlemleniyor. Banka, özellikle PMI, sektörel güven ve tüketici güven endekslerindeki yükselişin, 2024'ün ilk çeyreğinde ekonomik büyümenin daha da ivmeleneceğine işaret ettiğini belirtti. Bu gelişmeler, ING'nin yıl sonu için öngördüğü %2,6'lık GSYH büyüme tahmini üzerinde yukarı yönlü riskler oluşturuyor.
Beklentileri Aşan Büyüme Performansı
Türkiye ekonomisi, 2024'ün dördüncü çeyreğinde yıllık bazda %3,0 büyüme kaydederek piyasa beklentilerini aştı. Bu büyümenin temelinde, özel tüketimdeki canlanma ve yatırım harcamalarındaki artış yer aldı.
Yılın tamamına bakıldığında ise Türkiye’nin GSYH’si %3,2 oranında büyüyerek, 2020’den bu yana en düşük yıllık büyüme seviyesine geriledi. Bu düşüşte, özellikle yılın ikinci ve üçüncü çeyreklerinde görülen zayıf performans etkili oldu. Bununla birlikte, TÜİK verilerine göre, 2024’ün üçüncü çeyreğinde yıllık büyüme oranı %2,1’den %2,2’ye revize edildi.
Mevsimsel etkilerden arındırılmış çeyreklik büyüme verileri incelendiğinde, dördüncü çeyrekte %1,7’lik bir artış kaydedildi. Bu oran, 2023’ün ikinci çeyreğinden bu yana en güçlü çeyreklik büyüme olarak öne çıkıyor.
Harcamalar ve Büyümeye Katkılar
Ekonomik büyümenin itici güçleri arasında özel tüketim ve yatırımlar dikkat çekiyor. Dördüncü çeyrek itibarıyla harcama bileşenleri şu şekilde şekillendi:
- Özel tüketim yıllık bazda %3,9 artarak büyümeye 3,0 puanlık katkı sağladı. Bu yükseliş, finansal sıkılaşmaya rağmen hanehalkı harcamalarının yeniden toparlandığını gösteriyor.
- Yatırımlar yıllık %6,1 büyüyerek GSYH'ye 1,5 puan katkı sundu. Özellikle inşaat yatırımları %9,7 oranında artarken, makine ve teçhizat yatırımları iki çeyrek süren daralmanın ardından yeniden pozitif bölgeye geçti.
- Kamu harcamaları yıllık %1,6 büyüse de GSYH’ye katkısı sınırlı kalarak yalnızca 0,2 puan olarak hesaplandı.
- Stok değişimleri, büyümeyi 0,9 puan aşağı çekerken, net ihracatın katkısı 2024'ün ilk üç çeyreğindeki pozitif seyrin ardından negatife döndü ve büyümeyi 0,8 puan aşağı yönlü baskıladı.
İç Talep Güçlenirken Dış Ticarette Zayıflık Sürüyor
Büyümenin temel kaynaklarından biri olan iç talep, yılın son çeyreğinde belirgin bir toparlanma kaydederken, dış ticaretin etkisi zayıfladı. Özel tüketimin önceki iki çeyrekteki daralmanın ardından yeniden ivmelenmesi büyümeye önemli bir destek sağladı. Ancak ihracattaki yavaşlama ve ithalattaki artış, net dış talebin büyümeye olan katkısını negatif hale getirdi.
2024 Yılına Dair Beklentiler
Öncü göstergeler, Türkiye ekonomisinin 2024 yılına güçlü bir başlangıç yapabileceğine işaret ediyor. Ocak ayında PMI değerlerindeki yükselişin yanı sıra sektörel güven ve tüketici güven endekslerinde de artış gözlemlenmesi, ilk çeyrek GSYH büyümesinin daha da hızlanabileceğini gösteriyor.
Bu veriler ışığında, ING mevcut %2,6’lık büyüme tahminine yönelik yukarı yönlü risklerin arttığını belirtiyor. Özellikle iç talepteki hareketlilik ve yatırım harcamalarının seyri, 2024 yılı için ekonomik büyümenin seyrini belirleyici unsurlar olmaya devam edecek.